Engin Tonguc - Devrim Acısından Koy Enstituleri ve Tonguc

[Sadece kayıtlı ve aktif kullanıcılar bağlantıları görebilir. ]

Turkiye'de cumhuriyet doneminin en buyuk hareketlerinden biri hic şuphesiz "koy enstituleri" denemesidir. CHP doneminde kurulup yine CHP doneminde "fiilen" yıkılan koy enstituleri başından beri tutucu cevrelerin şiddetli saldırılarına uğrarken, ozellikle 1960'tan sonra bu denemenin devrim acısından yerinin ve niteliğinin ne olduğu sol cevrelerde de geniş şekilde tartışılmağa başlanmıştır. bu konuda lehte ve aleyhte bircok yazı ve eleştiri cıkmıştır. Ancak, "koy enstituleri" ve bu enstitulerin kurucusu olan İsmail Hakkı Tonguc uzerine en belgesel bilgileri verebilecek ve meselenin doğru konulmasına yardım edecek kişi, hic şuphesiz İsmail Hakkı Tonguc'un ozel arşivini değerlendirmek olanağına da sahip bulunan oğlu Engin Tonguc'tur. Engin Tonguc, 1928 yılında Ankara 'da doğmuş cocukluğu ve gencliği koy enstitulerinin kurulduğu donemde gecmiştir. Ankara ve Hamburg universitelerinde tıp ve uzmanlık eğitimi goren Engin Tonguc, 1960-64 yıllları arasında Ataturk İlkoğretmen Okulunda (eski Hasanoğlan Koy Enstitusu) oğretmenlik ve okul hekimliği yaparak enstituleri yıkanların deyimi ile "duzeltilmiş" (!) bir koy enstitusunu yakından tanımak olanağını bulumuştur. 1961-64 yılları arasında koy enstitululerin yayınlamaya başladıkları İmece Dergisi'nin uc yoneticisinden biri idi. Yazar bu kitabında koy enstitulerinin kuruluş ve yıkılış ortamını Tonguc'un CHP ve İnonu ile ilişkilerinin icyuzunu, koy enstituleri uzerine oynanan oyunları belgelerle acıkladıktan sonra Tonguc'a ve enstitulere sağ'dan ve sol'dan gelen eleştirileri kendi goruşlerine gore cevaplandırmaktadır. Eser, cumhuriyet tarihinin bu en buyuk eğitim denemesi uzerine sağlıklı yargılara varmak isteyenler icin başvurulacak başlıca kaynaklardan biri olacaktır.